Swoiste i nieswoiste objawy uzależnień

Chociaż mechanizm uzależnienia jest podobny, uzależnić można się od różnych środków.

Do najpopularniejszych substancji psychoaktywnych, których nadużywanie prowadzi do uzależnienia, są alkohol, narkotyki, leki uspokajające, kofeina wraz z innymi substancjami stymulującymi, a także tytoń.

Przebieg uzależnienia różni się nieco w zależności od tego, której substancji dotyczy.

Dlatego mówiąc o uzależnieniach, rozróżnia się objawy nieswoiste (czyli wspólne różnym uzależnieniom) i swoiste, powiązane z konkretną substancją.

Do objawów nieswoistych zalicza się objawy wskazujące na uzależnienie psychiczne, czyli obsesyjne pragnienie do zażycia danego środka, uzależnienie fizyczne, czyli utratę kontroli nad ilością zażywanej substancji, a także pojawienie się zespołu abstynencyjnego.

Do objawów swoistych, zróżnicowanych ze względu na rodzaj środka, zalicza się te wskazujące na tolerancję, sposób używania substancji, zaburzenia psychiczne i zaburzenia somatyczne.